Trądzik – etapy rozwoju trądziku, objawy, przyczyny, rodzaje oraz leczenie

Wiele osób łączy trądzik jedynie z okresem dojrzewania, gdyż potocznie przyjęło się, że dotyka on osoby w wieku dojrzewania (wypryski, zaskórniki oraz inne niedoskonałości skórne). Jest to bardzo błędny pogląd, gdyż z problemami skórnymi borykają się także osoby w wieku starszym – trądzik dotyka niezależnie od wieku oraz płci człowieka. W literaturze przedmiotu wyróżnia się wiele przyczyn trądziku, na szczęście wiedza na temat radzenia sobie z nim zwiększa się z roku na rok, co ma realne przełożenie na walkę z nim. Co to jest trądzik i jakie są przyczyny jego powstawania? Jakie są objawy trądziku i jak go leczyć? Jakie są rodzaje trądziku oraz podstawowe zasady pielęgnacji cery trądzikowej? W niniejszym artykule odpowiemy na najważniejsze pytania dotyczące trądziku. Zapraszamy do lektury.

Trądzik – co to jest?

Trądzik, zgodnie z najnowszymi wytycznymi w medycynie oraz kosmetologii zaliczamy do przewlekłych schorzeń skórnych, które obserwuje się u około 80 % populacji. Opisywane schorzenie związane jest ściśle z gruczołami włosowo-łojowymi, uszczegółowiając z zaburzeniem ich prawidłowej aktywności. Zaburzona ich praca prowadzi do powstania nadmiaru sebum tj. wzmożonego łojotoku, co jest niewątpliwie przyczyną powstawania na skórze stanów zapalnych. Stany zapalne mogą przyjmować wygląd zaskórników otwartych lub zaskórników zamkniętych, grudek, guzków, krostek, jak i również pseudocyst oraz torbieli łojotokowych tj. ropnych. Trądzik umiejscowiony jest najczęściej w określonym obszarze i dotyka skóry twarzy, szyi, klatki piersiowej, ramion oraz pleców.

Etapy rozwoju trądziku

Zmiany trądzikowe na skórze mogą przybierać różny wygląd w zależności od rodzaju trądziku oraz danego zaawansowania schorzenia. Specjaliści z kosmetologii oraz dermatologii wyróżniają trzy stadia rozwoju trądziku. Stadium pierwsze rozwoju trądziku związane jest z pojawieniem się zaskórników. Mogą pojawić się zarówno zaskórniki otwarte, jak i zaskórniki zamknięte. Zaskórniki mają wygląd białych bądź czarnych punkcików umiejscowionych na skórze. Potocznie nazywane są przez społeczeństwo wągrami. Najczęściej można je zaobserwować na skórze twarzy, plecach, ramion oraz dekolcie tj. w miejscach, gdzie jest najwięcej gruczołów łojowych. Kolejny etap rozwoju trądziku obejmuje formę średniozaawansowaną, który obejmuje pojawienie się krostek oraz grudek. Można je zaobserwować na skórze w formie czerwonych, nieco wypukłych zmian, które są wskaźnikiem pojawienia się stanu zapalnego zlokalizowanego wokół gruczołów łojowych. Trzecie tj. ostatnie stadium trądziku, najbardziej zaawansowane, obejmuje guzki, które mają zabarwienie sino-czerwone i są wypełnione ropną treścią. Na tym etapie schorzenia stany zapalne dotykają niestety już głębszych warstw skóry, co może powodować powstawanie nieodwracalnych, nieestetycznych oraz głębokich blizn.

Najczęstsze objawy trądziku

Skóra trądzikowa charakteryzuje się dość charakterystycznymi zmianami skórnymi tj. zaskórnikami, wypryskami, krostkami, guzkami oraz grudkami (w zależności od zaawansowania i rodzaju trądziku). Dodatkowo, cera jest tłusta oraz lepka w dotyku, co jest spowodowane nadmiernym wydzielaniem łoju tzw. sebum. Wzmożona produkcja sebum w połączeniu z różnymi bakteriami znajdującymi się na skórze, prowadzi do stanów zapalnych – licznych niedoskonałości. Powstałe na skórze niedoskonałości, jak już wspomniano wyżej, mogą przybrać różnorakie postacie. Zaskórniki, nazywane potocznie wągrami, są to bardzo malutkie kropeczki w kolorze białym, czarnym lub ciemno – brązowym. Wypełniają one ujście gruczołów łojowych i stanowią pierwszy etap rozwoju trądziku. Można wyróżnić dwa rodzaje zaskórników: otwarte oraz zamknięte. Zaskórniki otwarte, jak sama nazwa wskazuje, w środku mają zauważalny punkcik tzw. otwór, przez który na zewnątrz skóry wypływa masa łojowo – rogowa. W wyniku procesu utleniania keratyny, jak i wzmożonego gromadzenia się melaniny zaskórniki otwarte posiadają ciemne zabarwienie w środku. Natomiast zaskórniki zamknięte są koloru białego lub biało-żółtego. Są to małe punkciki, które powstają w wyniku wzmożonego gromadzenia się korneocytów ulokowanych przy ujściu gruczołów łojowych. Krostki natomiast są to nadkażone zaskórniki, które mają najczęściej barwę różową lub czerwoną. W ich środku zauważalny jest tzw. punkcik ropny, który jest koloru białego lub biało – żółtego. Z kolei kolejną formą trądziku są grudki, które stanowią już stany zapalne mocno są zakorzenione w głębszych partiach skóry. Najczęściej są one schowane głęboko pod skórą, jak i wykazują bolesność przy dotyku. Na powierzchni skóry zauważalne są jedynie lekko czerwone lub różowe wybrzuszenia, mocno wypukłe. Guzki są również stanami zapalnymi skóry, charakteryzują cię dużym oraz wybrzuszonym wypukleniem o barwie dość mocno czerwonej. W środku guzków znajduje się ropna wydzielina.

Objawy trądziku mogą przybierać różnorodną postać, mieszany charakter czy natężenie. Powstałe niedoskonałości nie powinny być przebijane, dotykane, drapane itp. – takie zachowanie może doprowadzić do pojawienia się bardzo dużych stanów zapalnych oraz powstania nowych wykwitów o silniejszym natężeniu.

Rodzaje trądziku

W kosmetologii oraz medycynie wyróżnić można kilka różnych rodzajów trądziku, w zależności od przyczyn ich powstania, czasu oraz charakteru zmian. Do najpopularniejszych, najczęściej występujących zalicza się:

• trądzik pospolity – nazywany jest bardzo często trądzikiem młodzieńczym. Stanowi najczęściej spotykaną formę trądziku. Pomimo swojej nazwy, może dotykać on również osoby w różnym wieku, niezależnie od rodzaju płci – aczkolwiek najpopularniejszy jest w okresie dojrzewania. Przyczyną trądziku pospolitego są uwarunkowania genetyczne prowadzące do wzmożonego wydzielania łoju tj. sebum oraz nadmierne rogowacenie ujść mieszków włosowych, jak i zaburzenia związane z pracą jelit, żołądka czy wątroby. Czynnikiem, który może wyzwalać trądzik pospolity jest burza hormonalna (zaburzenia hormonalne), która zachodzi w organizmie człowieka – przede wszystkim zaburzona aktywność androgenów. W literaturze spotkać można różnorodne odmiany trądziku pospolitego. Wyróżnia się następujące formy trądziku pospolitego: trądzik krostowaty, trądzik skupiony, trądzik ropowiczy. Pierwsza wymieniona forma trądziku ma postać zaczerwienionych krostek lub bolesnych, wybrzuszonych oraz twardych guzków. Z kolei trądzik skupiony charakteryzuje się głębokimi naciekami, jak i ropnymi torbielami mającymi tendencje do zlewania się w jeden, duży obszar, który obejmuje głębokie warstwy skóry. Ma tendencje do pozostawiania po sobie nieestetycznych blizn. Ropowicza odmiana trądziku pospolitego objawia się zmianami skórnymi, które są bardzo charakterystyczne dla trądziku pospolitego wraz z torbielami ropnymi.
• trądzik różowaty – jest kolejną najczęściej spotykaną formą trądziku tj. schorzenia skórnego, która uznawana jest za dermatozę. Charakterystycznym jego objawem są zaczerwienia w środkowym obszarze twarzy oraz wykwity o charakterze krostkowym i grudkowym. Przyczyny trądziku różowatego są upatrywane w nadmiernej produkcji sebum, zaburzeniach wewnątrzwydzielniczych oraz zaburzeniach naczynioruchowych. Wieloletnie badania pokazują, iż ten rodzaj trądziku dotyka najczęściej osoby dorosłe płci żeńskiej tj. osoby po 30 roku życia.
• trądzik zaskórnikowy – stanowi jedną z lżejszych form trądziku. Ma tendencję do powstawania na skórze twarzy, począwszy od nosa aż po środkową jej część. Jego przebieg jest dość lekki lecz długotrwały. Do jego powstawania przyczynia się wzmożone rogowacenie warstwy rogowej naskórka, nadmierna produkcja łoju, zaburzenia hormonalne czy zła pielęgnacja.
• trądzik grudkowy (inaczej trądzik młodzieńczy) – uznaje się go za bardzo uciążliwą odmianę trądziku. To schorzenie, które dotyka najczęściej osoby w okresie dojrzewania, głównie płeć męską. Kobiety częściej przechodzą trądzik grudkowaty o wiele łagodniej. Trądzik w tej postaci polega na tworzeniu się na skórze wypukłych grudek. Są one bolesne i widoczne gołym okiem. Zmiany skórne dotykają głównie obszary ze zwiększoną produkcją sebum tj. skóra twarzy (czoło, nos, broda).
• trądzik torbielowaty – nazywany również trądzikiem grudkowo -torbielowatym lub trądzikiem grudkowo-cystowym , jest bardzo groźną i uciążliwą odmianą trądziku. Cechuje go powstawanie zmian skórnych, które mają postać torbieli wypełnionych ropną treścią. Jej rzebiehg jest często ciężki i wymaga długotrwałego leczenia.
• trądzik hormonalny – stanowi jeden z rodzajów trądziku. Obserwuje się go w różnym wieku – w okresie młodzieńczym oraz u osób dorosłych. Częściej dotyka kobiety w związku z zaburzeniami hormonalnymi zachodzącymi w ich organizmie (głównie w czasie menstruacji, w okresie dojrzewania, w czasie ciąży czy w okresie menopauzy).
• trądzik samouszkadzający – związany jest najczęściej ze zdrapywaniem, wyciskaniem czy przekłuwaniem zmian skórnych. Ten rodzaj trądziku może doprowadzić do poważnych stanów zapalnych, nadżerek czy owrzodzeń. Pozostawia po sobie trwałe blizny, odbarwienia oraz przebarwienia skórne.
• trądzik zawodowy – pojawia się on w wyniku bezpośredniego kontaktu z pewnymi środkami np. smarami, olejami czy dziegciem bądź jako wynik przebywania w zapylonych lub zadymionych, zamkniętych pomieszczeniach. Charakteryzują go krostki, zaskórniki oraz grudki – najczęściej zlokalizowane w okolicach intymnych czy na przedramionach.
• trądzik posterydowy – pojawia się on w sytuacji długofalowego używania różnorodnych specyfików, które mają w składzie steroidowe hormony, brom, jod czy barbiturany. Charakteryzuje się on bardzo dużymi zmianami skórnymi tj. grudkami czy naciekami.
• trądzik noworodkowy i trądzik niemowlęcy – jak nazwa wskazuje trądzik dotyczy okresu noworodkowego i niemowlęcego. Według badań dotyczy aż 20% dzieci w młodszym wieku. Na skórze malutkich dzieci zauważalne są zaskórniki, guzki a nawet wykwity ropne. Przyczyna trądziku noworodkowego i niemowlęcego nie jest do końca poznana, za najbardziej popularną tezę uznaje się zaburzenia hormonalne u matki dziecka w czasie ciąży, które przeniknęły do płodu. Trądzik w tej postaci bardzo często przechodzi samoistnie.

Przyczyny trądziku

Za główną przyczynę trądziku przyjmuje się zaburzoną produkcję wydzielania gruczołów łojowych oraz nadmierne rogowacenie naskórka. Powoduje to nadprodukcję łoju, co prowadzi do patowej sytuacji, w której sebum nie potrafi w sposób swobodny wydostać się na zewnętrzną warstwę tj. powierzchnię skóry – dochodzi wtedy do tzw. czopowania ujścia przewodów, które wyprowadzają gruczoły łojowe. Nadmierna ilość wydzieliny zostaje zatrzymana wewnątrz skóry, tworząc na początek małe zaskórniki, a następnie zaskórniki zamknięte. Zaskórniki stanowią idealny obszar do rozwoju oraz pracy bakterii beztlenowych powodujących rozkład składników sebum, pod wpływem enzymów tam zawartych na kwasy tłuszczowe. One niestety podrażniają okoliczne tkanki, tworząc świetne miejsce oraz warunki do tworzenia się stanów zapalnych. Obok bakterii beztlenowych, mogą działać również inne drobnoustroje w postaci drożdżaków itp. Na skórze, na różnych obszarach(głównie twarzy, klatce piersiowej czy plecach) powstają krostki, jak i grudki, które zaniedbane prowadzą do guzków oraz zacieków skórnych, a w bardzo ciężkim stadium nawet do torbieli ropnych, bardzo bolesnych. Obok wyżej wymienionych przyczyn powstawania trądziku wyróżnia się jeszcze czynniki dodatkowe, które mają realny wpływ na jego powstawanie. Zaliczamy do nich:

• uwarunkowania genetyczne
• nadmierny, długotrwały stres (nadmierna produkcja kortyzolu)
• chroniczne zmęczenie
• zaburzona gospodarka hormonalna
• nieprawdiłowa dieta oraz styl życia
• zażywanie leków z określonej grupy np. antydepresantów czy kortykosteroidów
• nieprawidłowa pielęgnacja skóry bądź zaniedbane podstawowe zasady pielęgnacji
• stosowanie nieodpowiednich kosmetyków
• nadmierna ekspozycja na promienie słoneczne
• zanieczyszczenia środowiskowe

Leczenie trądziku

Specjaliści są zgodni, że leczenie trądziku powinno przebiegać w sposób indywidualny, opierając się na natężeniu, rodzaju oraz zaawansowaniu trądziku. Dermatoza, jaką jest trądzik wymaga najczęściej leczenia objawowego oraz przyczynowego. Warto podkreślić, iż nie istnieje jeden schemat leczenia, który pomoże wszystkim osobom dotkniętym tym schorzeniem skórnym. Jedna metoda leczenia idealna dla jednej grupy pacjentów może nie przynieść żadnych efektów w innych grupach. W takich sytuacjach podejmuje się decyzję o połączeniu kilku metod leczenia trądziku jednocześnie. Leczenie trądziku polega na codziennym stosowaniu ważnych zasad – odpowiednia, regularna pielęgnacja cery trądzikowej, stosowanie naturalnych kosmetyków przeciwtrądzikowych, zmiana stylu życia i diety. Jeżeli zmiany skórne przebiegają w sposób łagodny wystarczy wdrożenie wyżej wymienionych zasad oraz ewentualnie wprowadzenie maści stosowanych miejscowo tzw. leczenie miejscowe. W cięższych przypadkach lub bardziej nasilonych zaleca się stosowanie leczenia miejscowego oraz przyjmowania leków doustnie np. antybiotyków. Przepisanie leków powinno być poprzedzone wykonaniem masy badań, które będą szczegółowe np. poziomu hormonów, poziomu cholesterolu a także zbadanie poziomu enzymów wątrobowych czy poziomu lipidów trzustkowych. W celu leczenia trądziku należy udać się do lekarza dermatologa.

Pielęgnacja skóry trądzikowej

Właściwa, codzienna pielęgnacja skóry trądzikowej jest niezmiernie ważna w leczeniu trądziku. Prawidłowo dobrane naturalne kosmetyki przeciwtrądzikowe stanowią istotny klucz do zminimalizowania symptomów schorzenia. Naturalne kosmetyki do cery trądzikowej zawierają w swoim składzie wysokowyspecjalizowane, skrupulatnie dobrane składniki pochodzenia ekologicznego, głównie roślinnego, które mają zbawienny wpływ na stany zapalne skóry. Ponadto, dzięki obecności aktywnych składników, naturalne kosmetyki na trądzik mają za zadanie normalizowanie pracy gruczołów łojowych. Ich stosowanie w dłuższej perspektywie przyczynia się realnie do zażegnania lub zminimalizowania objawów dermatozy jaką jest trądzik. Ich atutem jest fakt, iż w swoim składzie nie zawierają żadnych parabenów, silikonów czy innych środków petrochemicznych. Ma to realny wpływ na skórę, gdyż nie powoduje jej podrażniania czy przesuszenia – co przy cerze trądzikowej jest niezmiernie istotne. Niezwykle ważne jest, aby używać całej serii produktów z linii: naturalne kosmetyki do cery trądzikowej.