Berberyna w ostatnich latach zyskuje coraz większą popularność wśród pacjentów oraz przykuwa uwagę wielu naukowców. Nic w tym dziwnego, gdyż od wielu lat stosowana jest w medycynie bliskowschodniej, chińskiej czy ajurwedyjskiej, a obecnie wykorzystywana na szeroką skalę w wielu suplementach, mających szerokie spektrum działania – wspomagających terapię cukrzycy, insulinooporności, odchudzanie oraz wielu innych dolegliwości. Dzieje się tak, gdyż berberyna wykazuje bardzo wysoką aktywność biologiczną oraz udowodniono naukowo, iż posiada działanie terapeutyczne w terapii wielu schorzeń. Co to jest berberyna i jakie są efekty jej stosowania? Jakie działanie i właściwości zdrowotne wykazuje berberyna? Dowiedz się, czy berberyna działa na odchudzanie oraz w jakiej formie najlepiej ją spożywać. Zapraszamy do lektury.
Co to jest berberyna?
Berberyna to bioaktywny związek – substancja roślinna, która pochodzi z kilku różnych roślin, w tym najliczniej z grupy krzewów nazywanych berberysami (ponadto z roślin: cyno wód chiński, mahonia pospolita, gorzknik kanadyjski). Zaliczana jest przez naukowców (pod względem chemicznym) to grupy alkaloidów (do tej grupy zalicza się również morfinę oraz kodeinę) – dokładniej jest alkaloidem izochinolinowym. Berberyna jest substancją koloru żółtego o gorzkim smaku oraz o silnych właściwościach fluorescencyjnych – pod wpływem naświetlania światłem (UV) sama zaczyna emitować intensywne żółto-zielone światło. Warto wspomnieć, że znajduje się ją w wielu częściach roślin – od korzeni i krzewy po owoce i liście.
Berberyna, ze względu na swoją barwę była niegdyś używana czasach starożytnych, jako barwnik (stosowana do wybarwiania drewna, wełny czy skóry). Pierwsze wzmianki na temat stosowania jej w lecznictwie znaleźć można ponad 3000 lat temu – rośliny, z których pozyskiwana były berberyna uprawiano w Azji Południowej oraz Chinach. Wiele dowodów wskazuje, że używano berberyny również w Ameryce Południowej, w Europie czy na Bliskim Wschodzie.
Jakie działanie i właściwości zdrowotne ma berberyna?
Berberyna posiada bardzo bogate spektrum działania i wiele zastosowań. Najczęściej jednak jest stosowana w następujących obszarach, gdzie wykazuje skuteczne oraz dobroczynne działanie:
- Zapobiega chorobom serca
- Przyśpiesza metabolizm
- Wspomaga odchudzanie
- Stosowana w terapii cukrzycy typu 2 oraz insulinooporności, jak i hiperglikemii – udowodniono, że pomaga skutecznie zrównoważyć zbyt wysoki poziom cukru we krwi, stymuluje tzw. wychwyt glukozy w komórkach czy istotnie opóźnia proces rozkładu węglowodanów oraz zwiększa poziom diponektyny (tj. biała, które jest pomocne w regulowaniu cukru we krwi)
- Wspomaga organizm w walce z nowotworami – berberyna wykazuje aktywność apoptotyczną w różnorodnych strukturach komórkowych nowotworów (udowodniono, iż działa na raka współistniejącego, raka płuc, raka piersi, białaczkę oraz wątrobiaka). Dodatkowo, berberyna działa na czynnik indukujący apoptozę, DNA komórek nowotworowych oraz enzymy replikacji DNA.
- Pomaga obniżyć skurczowe i rozkurczowe ciśnienie krwi (stosowany w profilaktyce udarów czy nadciśnienia)
- Obniża poziom cholesterolu oraz trójglicerydów – stosowany przez osoby z zaburzeniami lipidowymi oraz w opornej na działanie leków hipercholoesterolemii
- Wzmacnia naturalną odporność organizmu człowieka
- Stosowana w przebiegu biegunki
- Stosowana w stłuszczeniu wątroby
- Poprawia znacząco florę bakteryjną jelit poprzez zwiększenie pożądanych bakterii
- Stosowana w leczeniu depresji orz nerwic
- Stosowana w leczeniu PCOS (zespołu policystycznych jajników) – reguluje wysokie stężenie męskich hormonów
- Poprawia istotnie funkcjonowanie mózgu – głównie procesy zapamiętywania, funkcje kognitywne czy działanie neuroprotekcyjne
- Przeciwdziała rozwojowi grzybów grupy Candida
- Wykazuje działanie przeciwbakteryjne oraz przeciwwirusowe
- Wykazuje działanie antyoksydacyjne i redukuje stany zapalne (berberyna odpowiada więc za działanie przeciwstarzeniowe)
- Surowiec do produkcji różnorodnych preparatów leczniczych na łuszczycę, wrzody, trądzik, jątrzące się rany czy atopowe zapalenie skóry
- Wspomaga walkę z Hashimoto – chorobą autoimmunologiczną
- Stosowana w obniżeniu gorączki czy podczas walki z przeziębieniem, grypa oraz przy infekcjach górnych dróg oddechowych
- Stosowana w celu poprawy zabarwienia skóry
W owocach krzewu berberysu występuje mnóstwo składników, które wykazują działanie bioaktywne oraz dodatkowo wspomagają zdrowotny wpływ kwasu askorbowego na organizm. Wspomniane substancje nazywane są potocznie „Witaminy P”, gdzie można wyróżnić sporo związków polifenolowych (np. flawonoidów oraz antocyjanów). Jedną z nich, jak już wiadomo jest berberyna.
Berberyna – dawkowanie
Berberyna w związku z niską biodostępnością w układzie pokarmowym oraz dość krótkim okresie półtrwania powinna być stosowana systematycznie w równych porcjach. Specjaliści podkreślają, że jej dobowa dawka powinna wynosić około 500 miligramów – od dwóch do trzech razy dziennie. Maksymalna dzienna dawka nie powinna przekraczać od 1000 do 1500 miligramów a dobę (uzależnione indywidualnie). Berberyna powinna być spożywana podczas jedzenia lub zaraz po nim. Przed rozpoczęciem zażywania berberyny warto skonsultować się z lekarzem bądź farmaceutą. Warto wspomnieć, iż berberyna przez znaczną część osób jest bardzo dobrze tolerowana, niestety u pewnej grupy osób może wywołać nudności, wymioty, biegunkę czy też zaparcia.
Badania na ludziach oraz zwierzętach wskazują, że 1500 miligramów berberyny (spożywane w trzech dawkach tj. po 500 miligramów każda) jest tak samo skuteczne, jak spożywanie 1500 miligramów metmorfiny bądź 4 miligramów glibenklamidu (leki stosowane w insulinooporności oraz cukrzycy).
Skutki uboczne i przeciwwskazania stosowania berberyny
Berberyna uznawana jest za bezpieczną substancję, nie jest ona jednak rekomendowana dla wszystkich osób. Na szczęście przeciwwskazania do zażywania berberyny są nieliczne. Przede wszystkim należy pamiętać, że berberyna jest traktowana jako suplement diety, służy więc uzupełnianiu jej. Może jednak okazać się bardzo pomocną substancją wspomagającą leczenie wielu schorzeń. Najważniejszym przeciwwskazaniem do stosowania berberyny jest ciąża oraz okres kamienia piersią. Berberyna może wywołać skurcze macicy oraz mieć teratogenne oddziaływanie na płód (np. wpłynąć na uszkodzenie mózgu czy mieć wpływ a ciężką żółtaczkę). Nie powinno się również podawać jej dzieciom – jest przeznaczona tylko dla osób dorosłych. Dodatkowo, należy zachować ostrożność w sytuacji stwierdzonych schorzeń wątroby czy chorób związanych z ciśnieniem tętniczym krwi oraz z objawami niedocukrzenia (stan hipoglikemii). Stosowanie berberyny przez dłuższy czas może wiązać się z akumulacją alkaloidu w wątrobie oraz mięśniu sercowym, jak i jej wydaleniem z organizmu. Berberyna może powodować wzmocniony proces uwalniania bilurbiny, co może w konsekwencji prowadzić do kamicy żółciowej, żółtaczki czy żółtaczki jąder podkorowych. Spożywana w dużych ilościach kumuluje się w organizmie, co może skutkować zatruciem. Typowymi symptomami zatrucia berberyną są: biegunka, wymioty, duszność, senność, drgawki czy rozstrój żołądka. Dodatkowo, nasila ona produkcję enzymów aminotransferazy aspraginowej i alaninowej, co może spowodować uszkodzenie wątroby. Zbyt wysokie dawki berberyny również mogą prowadzić do nadmiernego obniżenia poziomu cukru we krwi, ciśnienia tętniczego oraz wywołać krwawienie w układzie pokarmowym.
W jakiej formie najlepsza jest berberyna?
Berberyna występuje pod różnymi postaciami – dostępna jest w sklepach zielarskich, sklepach ze zdrową żywnością czy aptekach. Sprzedaje się ją bez recepty, więc każda osoba zainteresowana może sobie ją kupić. W jakiej formie berberyna jest najlepsza? Spotkać można ją w formie jednoskładnikowej tj. berberyna w czystej postaci oraz wieloskładnikowej tj. z różnorodnymi dodatkami (np. z cynamonem, kurkumą). Berberyna sprzedawana jest najczęściej w formie kapsułek lub tabletek, jak i postaci herbatki, ekstraktu w formie kropli czy tez nalewki. Berberyna wykazuje świetne właściwości zdrowotne, niezależnie w jakiej postaci występuje. W różnorodnych preparatach występuje najczęściej w formie chlorowodorku lub siarczanu. Chlorowodorek berberyny należy do bardziej popularnej oraz tańszej formy, lecz niestety wykazuje gorszą tendencję do wchłaniania z przewodu pokarmowego.
Berberyna – cena
Berberyna zaliczana jest do nielicznych suplementów, które wykazują skuteczność podobną jak leki. Na rynku polskim zyskuje coraz większą popularność dzięki swoim rewelacyjnym właściwościom i działaniu, jak i również przystępnej cenie. Berberyna jest dostępna, w zależności od kilku czynników, w cenie od około 40 złotych do 60 złotych. W suplementach diety zawarta jest berberyna pozyskiwana z różnych części roślin (np. ekstraktu z łodygi czy korzenia) – nie m to jednak wpływu na jakość preparatu.
Berberyna a odchudzanie
Berberyna jest substancją często stosowaną podczas odchudzania, co zostało udowodnione podczas badania. Berberyna jest korzystna na odchudzanie dzięki swoim dobroczynnym właściwościom:
- Zwiększa aktywność adinopektyny – hormonu, który jest wydzielany przez tkankę tłuszczową w organizmie
- Uwrażliwia komórki na insulinę
- Wpływa na metabolizm kwasów tłuszczowych i glukozy w wątrobie oraz mięśniach
- Wyrównuje gospodarkę cukrową organizmu, co skutkuje ograniczeniem tzw. napadów głodu oraz skoków insuliny
- Oddziaływujące działanie na białko SIRT-1 – enzym, który odpowiada za regulowanie apetytu
Dobroczynne działanie na odchudzanie (regulujące apetyt, jak i gospodarkę lipidową oraz cukrową) berberyny sprawia, że może być ona stosowana przez osoby z nadwagą i otyłe oraz chcące zrzucić kilka zbędnych kilogramów.
Istnieją wyniki badań, które pokazują, że berberyna posiada bardzo podobne działanie do metmorfiny (leku, który jest przepisywany przy wielu schorzeniach związanych z zaburzoną gospodarką cukrową w organizmie). Dodatkowo, potwierdzono skuteczność berberyny na odchudzanie. Przeprowadzone badanie trwało 12 tygodni, w którym brały udział osoby otyłe. Przyjmowały one systematycznie (3 razy na dobę) po 500 miligramów berberyny, co dało spektakularne efekty.
