Rola ojca w wychowaniu dziecka

Przewodnią rolę w wychowaniu dziecka przypisuje się rodzinie – zarówno matce, jak i ojcu, którzy na poziomie wpływów zamierzonych i niezamierzonych wpływają na nie. Każde dziecko w sposób jednostkowy i indywidualny potrzebuje obecności obojga rodziców. Matka i ojciec spełniają różne zadania wobec swojego dziecka, jednak ich główną, wspólną rolą jest wspieranie go w rozwoju oraz pobudzanie do aktywności. Wychowawcza funkcja ojca jest bezdyskusyjnie istotna i ważna – z uwagi na wpływ jaki wywiera na życie dziecka, zarówno syna czy córki. Dlatego też, ojciec powinien być obecny w życiu swojej pociechy od samego początku, już od okresu prenatalnego.

Rola ojca w strukturze rodziny

Końcem XX wieku zauważalny został trend, który prowadził do świadomego i obecnego ojcostwa – ojcowie coraz aktywniej oraz w sposób intencjonalny zaczęli angażować się w wychowanie swoich dzieci. Opisywana tendencja obejmowała bardzo wczesne stadia czyli od momentu poczęcia tj. okresu prenatalnego. Dodatkowo, pojawiło się na świecie wiele inicjatyw oraz akcji, które zaczęły wspierać i podkreślać ważną rolę mężczyzny w wychowaniu potomstwa. W Polsce również zauważyć można było zmiany w sposobie podejścia do tego tematu – ojcostwo zaczęło prężnie ewaluować w stronę świadomości ojcostwa, co było zauważalne w coraz częstszym udziale mężczyzn w czasie porodu. Opisywany trend można nazwać odkrywaniem ojcostwa i jego roli w wychowaniu dziecka. Jeszcze niedawno sytuacja była całkiem inna – matka głównie zajmowała się domem i dziećmi a ojciec odpowiadał jedynie za stabilizację ekonomiczną rodziny. Niegdyś podział obowiązków był więc dość jasno określony.

Każdy mężczyzna stający się ojcem współuczestniczy z drugą osobą w stworzeniu (spłodzeniu) potomstwa, dlatego też powinien na nim i matce po równo spoczywać obowiązek pielęgnowania i wychowania dziecka, jak i czuwania nad jego wszechstronnym i integralnym rozwojem. Od samego poczęcia, już w okresie prenatalnym mężczyzna powinien brać czynny udział w przebiegu powstawania nowego człowieka. Wielu mężczyzn jest zdania, że budowanie jakichkolwiek relacji z dzieckiem w okresie prenatalnym czy też zaraz po porodzie jest trudne, a nawet niemożliwe, co skutkuje, że odsuwają się oni od obowiązków pozostawiając tym samym kwestię pielęgnacji jedynie matce dziecka. Ojcowie nie powinny rezygnować z tych czynności, gdyż wykonywanie ich prowadzi do budowania bliskości z małym dzieckiem oraz umacniania więzi z kobietą. Ponadto, zgodnie z wiedzą psychologiczną każde dziecko, już od pierwszych chwil życia jest zdolne do nawiązania więzi zarówno z matką, jak i ojcem. Psychologowie oraz pedagodzy są zdania, że pozytywny wpływ na stan matki, jak i dziecka mają czułości ojca względem „brzucha” – tulenie, głaskanie, mówienie, czy także uczestniczenie w wizytach kontrolnych u ginekologa, szkole rodzenia, porodzie, jak i dbanie o dobre samopoczucie i zdrowie kobiety. Fizyczna obecność ojca, jak i również jego psychiczna aprobata w czasie ciąży i po urodzeniu są istotne, gdyż dostarczają zróżnicowanych bodźców i wielości interakcji dziecku.

Ojciec w procesie wychowania – funkcje ojcowskiej miłości

Pomimo XXI wieku, nadal mało uświadomione jest społeczeństwo w kwestii istotnej roli ojca w życiu i wychowaniu potomstwa. Ojciec ma wpływ na całościowy oraz wszechstronny rozwój dziecka – na jego kształtowanie dojrzałości seksualnej, tożsamości płciowej, rozwoju emocjonalnego, intelektualnego, postaw moralnych oraz społecznych, jak i również samoocenę oraz spostrzeganie siebie jako człowieka itp. Obecność ojca w rodzinie, jego aktywny udział w jej życiu, zwłaszcza w rozwoju i wychowaniu dziecka stanowi fundament do prawidłowego wychowania społecznego oraz rozwoju psychicznego. Każdy mężczyzna stający się ojciec powinien wiedzieć jaką ważną rolę ma do spełnienia oraz jak ważne jest dojrzałe i czynne rodzicielstwo. Ponadto, powinien być świadomy jak ważne jest dostarczenie prawidłowych wzorców do naśladowania poprzez swój przykład i postawę – ma to swoje odbicie w funkcjonowaniu dziecka (również w przyszłości). Według pedagogów ojciec wprowadza w proces wychowania systematyczność, uporządkowanie oraz wytrwałość i konsekwencję. Wymienione elementy są niezmiernie ważne w nauce norm i reguł moralnych. Bardzo ważne jest również okazywanie serdeczności, ciepła czy czułości dziecku przez jego ojca – ma to swoje odbicie w kształtowaniu jego emocjonalnych ingredientów. Ojciec powinien być dla swojego dziecka wzorem do naśladowania. Ojciec jest ciągle obserwowany przez dzieci, które potem wzorują się na jego zachowaniu czy postawie – dlatego tak ważny jest jego stosunek do ojca do matki, innych kobiet, ludzi, jego wartości czy zachowanie w życiu rodzinnym i społecznym. Naśladownictwo jest niezbędne dla dziecka, jest jak wzorzec – zarówno dla chłopca, jak i dziewczynki. Psychologowie podkreślają, iż syn przebywając z ojcem uczy się typowo męskich zachowań, utożsamia się z płcią męską, natomiast dziewczynka na podstawie introspekcji ojca względem siebie czy matki modeluje i kształtuje swój stosunek do siebie oraz płci odmiennej. Ojciec uchodzi za reprezentanta świata zabawy i przygody oraz jednocześnie prawa. Jego rolą jest pokazanie świata zewnętrznego dziecku, by mogło stać się odważne, otwarte, oraz pobudza potrzebę eksploracji tego co nowe. Autorytet ojca uwarunkowany jest w dużej mierze od jego postawy i czynów oraz zaangażowania w proces wychowawczy. Staje się on autorytetem dopiero wtedy, kiedy jest autentycznie obecny. B. Mierzwiński podaje kilka zasad, o które powinien uświadomić sobie każdy ojciec. Należą do nich: miłość wobec swojego dziecka oraz nieustanne dawanie przykładu, jak i poświęcanie swojego czasu dziecku – szczere zainteresowanie jego problemami, umiejętne słuchanie i prowadzenie dialogu oraz konsekwentne egzekwowanie poleceń i zakazów. Miłość ojcowska znacznie różni się od miłości macierzyńskiej. K. Pospiszyl twierdzi, że miłość ojcowska jest uzupełnieniem miłości matczynej. Dzięki tej komplementarności dziecko ma prawidłowe podwaliny do wszechstronnego rozwoju. Według M. Ziemskiej ojciec nie kocha swojego dziecka z sposób bezwarunkowy, tylko dlatego, że jest ono jego dzieckiem, ale raczej jest nacechowana warunkowością tj. kocha za to, że dziecko spełnia jego wymagania i oczekiwania, że jest źródłem jego dumy i radości.

Podstawową potrzebą każdego dziecka, co również podkreśla Konwencja o Prawach Dziecka jest wszechstronny rozwój oraz całościowe wychowanie w rodzinie: „Dziecko dla pełnego i harmonijnego rozwoju swojej osobowości powinno wychowywać się w środowisku rodzinnym, w atmosferze szczęścia, miłości i zrozumienia”. Dokument ten podkreśla, iż zarówno matka, jak i ojciec, są w pełni odpowiedzialni za wychowanie i rozwój swoich dzieci. . Ponadto, podobnego zdania jest J. Witczak, który twierdzi, że „obecność ojca w procesie wychowania jest nie tylko ważna i konieczna, ale niemożliwa do zastąpienia. Ojciec, bowiem dostarcza dziecku tych bodźców i wzorów […], których matka nie może zupełnie lub w tak szerokim zakresie mu ofiarować”. Opierając się na najnowszych badaniach i współczesnych informacjach z zakresu psychologii oraz pedagogiki, wyznaje się zasadę komplementarności ról – w której to oboje rodziców, matka i ojciec, kobieta i mężczyzna uzupełniają się wzajemnie.

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Proszę wpisać swój komentarz!
Proszę podać swoje imię tutaj