Jesienna chandra, nazywana również przesileniem jesiennym pojawia się kiedy przemija lato – pojawiają się niższe temperatury, coraz szybciej robi się ciemno oraz zmniejsza się ilość światła słonecznego. W takim momencie u wielu osób zaczyna pojawiać się uczucie zmęczenia, przygnębienia, negatywne nastawienie do życia oraz złe samopoczucie – pojawi się jesienna melancholia. Jesienna chandra nie dotyka wszystkich ludzi, lecz niektóre jednostki – nie jest jednak jedynie indywidualnym odczuciem melancholii, lecz udowodnionym zjawiskiem związanym z przesileniem. Co to jest jesienna chandra oraz jak się objawia? Dowiedz się, jakie są najlepsze sposoby na jesienną chandrę.
Co to jest jesienna chandra?
Jesienna chandra to potoczna nazwa, która posiada medyczny odpowiednik – choroba afektywna sezonowa, co w języku angielskim nosi nazwę Season Affection Disorder. Termin Season Affection Disorder w skrócie SAD oznacza po prostu smutny. Choroba afektywna sezonowa, czyli jesienna chandra opisywana jest przez specjalistów, jako zaburzenie dotyczące sfery emocjonalnej, fizjologicznej oraz poznawczej. Jesienna chandra, jak sama nazwa wskazuje, występuje wyłącznie sezonowo, w okresie zmiany pory roku – w okresie zmiany letniej pory roku na chłodniejszą tj. jesień. Specjaliści podkreślają, że trwa ona zazwyczaj około dwóch tygodni w okresie pomiędzy porami roku. Za przyczynę jesiennej chandry uznaje się między innymi niedobór światła słonecznego czy też pojawienie krótszych i chłodniejszych dni, co może powodować rozstrojenie indywidualnego zegara biologicznego człowieka oraz istotnie wpłynąć na dobowy rytm czuwania i snu, zaburzając go. Według badań, w czasie jesiennej chandry dochodzi do obniżenia poziomu serotoniny oraz podwyższenia poziomu melatoniny w organizmie, co ma swoje odzwierciedlenie w gorszym nastroju, zmęczeniu oraz apatii. Jesienna chandra zazwyczaj przemija samoczynnie i nie wymaga specjalistycznej opieki lekarskiej. W sytuacji zaostrzenia się objawów (np. myśli samobójcze) bądź przedłużenia okresu występowania jesiennego przesilenia należy udać się na konsultację do specjalisty.
Objawy jesiennej chandry
Objawy jesiennej chandry są bardzo charakterystyczne i bardzo łatwo je zaobserwować – wystarczy jednie baczniej obserwować swój organizm. Do najczęściej pojawiających się objawów jesiennej chandry (przesilenia jesiennego) można zaliczyć:
- Zmęczenie (czasami spadek sił witalnych)
- Uczucie smutku bądź lęku
- Obniżone chęci do działania i podejmowania jakichkolwiek aktywności
- Apatia
- Wahania nastroju, głównie pogorszenie nastroju
- Zaburzenia łaknienia, najczęściej zwiększony apetyt
- Różnorodne bóle np. głowy oraz zmęczenie mięśni
- Rozdrażnienie
- Trudności ze skupieniem uwagi oraz koncentracją
- Zaburzenia dobowego rytmu czuwania i snu
Badania wskazują, że czasami (rzadziej aniżeli wyżej wymienione, typowe objawy jesiennej depresji) mogą się również pojawić następujące symptomy przesilenia jesiennego: poczucie beznadziei oraz bezwartościowości, całkowita utracenie chęci do działania i podejmowania aktywności, wycofanie, izolowanie społeczne. Objawy jesiennej chandry często przypominają depresję.
Sposoby na jesienną chandrę – jak sobie radzić?
Jak sobie radzić z jesienną chandrą, gdy nic nam się nie chce, mamy zły nastrój i samopoczucie i ciągle chce nam się spać? Istnieje wiele sposobów na jesienne przesilenie, które może skutecznie poprawić nastrój, zminimalizować apatie i zmęczenie oraz inne objawy jesiennej chandry. Warto zaznaczyć, iż na każdego człowieka może zadziałać coś innego, dlatego też indywidualnie należy wybrać odpowiedni sposób na walkę z jesienną chandrą.
- Postaw na ruch – najlepiej wybieraj aktywność fizyczną na świeżym powietrzu
- Zadbaj o prawidłowy relaks i zdrowy sen
- Znajdź swoje hobby
- Zadbaj o prawidłową, dobrze zbilansowaną dietę
- Pomyśl o dodatkowej suplementacji witamin np. witaminy D czy witaminy z grupy B oraz C
- Spędzaj czas z rodziną i ze znajomymi
- Unikaj dodatkowego stresu
Literatura:
- Bilikiewicz A., Pużyński S., Wciórka J., Rybakowski J., Psychiatria., 2003.
- Bilikiewicz A. (red.), Psychiatria. Podręcznik dla studentów medycyny., 2007.
- Semple D., Smyth R., Burns J., Darjee R., McIntosh., Oksfordzki podręcznik psychiatrii., 2007.
- Seligman M. E. P., Walker E. F., Rosenhan D. L., Psychopatologia., 2003.
- Świecicki Ł., Choroba afektywna sezonowa i fototerapia., Postępy Psychiatrii i Neurologii., 1992.
- Kasper S. i in., Seasonality in major depressed impatients., 1990.
- Klasyfikacja zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania w ICD-10. Opisy kliniczne i wskazówki diagnostyczne., 2000.
