Najważniejsze informacje:
- Fobia społeczna to zaburzenie lękowe charakteryzujące się silnym strachem przed oceną i krytyką w sytuacjach społecznych, prowadzące do unikania kontaktów z innymi ludźmi.
- Objawia się zarówno reakcjami psychicznymi (lęk, obawy przed kompromitacją), jak i fizycznymi (kołatanie serca, pocenie się, drżenie rąk).
- W przeciwieństwie do zwykłej nieśmiałości, fobia społeczna znacząco utrudnia codzienne funkcjonowanie i może prowadzić do izolacji społecznej.
- Na rozwój tego zaburzenia wpływają czynniki biologiczne, genetyczne i środowiskowe.
- Skuteczne leczenie obejmuje psychoterapię (głównie poznawczo-behawioralną) oraz w niektórych przypadkach farmakoterapię.
Na skróty:
- Czym jest fobia społeczna?
- Objawy fobii społecznej
- Rodzaje lęku społecznego
- Przyczyny fobii społecznej
- Fobia społeczna a nieśmiałość – kluczowe różnice
- Wpływ na codzienne życie
- Diagnoza fobii społecznej
- Metody leczenia
- Jak wspierać osobę z fobią społeczną
- Podsumowanie
Wyobraź sobie, że wchodzisz do pokoju pełnego ludzi i nagle czujesz, jakby wszystkie spojrzenia skupiły się na tobie. Twoje serce zaczyna bić szybciej, dłonie się pocą, a głos drży przy próbie wypowiedzenia choćby jednego zdania. Dla wielu osób cierpiących na fobię społeczną to codzienność. Zaburzenie to dotyka znacznej części populacji i może znacząco utrudniać normalne funkcjonowanie w społeczeństwie. Lęk społeczny wykracza daleko poza zwykłą nieśmiałość – stanowi poważny problem zdrowotny, który wymaga odpowiedniego zrozumienia i leczenia.
Czym jest fobia społeczna?
Fobia społeczna, określana również jako lęk społeczny, to zaburzenie lękowe charakteryzujące się intensywnym strachem przed oceną, krytyką lub kompromitacją w sytuacjach społecznych. To coś więcej niż zwykła nieśmiałość czy dyskomfort w nowych okolicznościach. Osoby cierpiące na to zaburzenie doświadczają silnego, nieracjonalnego lęku przed kontaktami społecznymi, który często prowadzi do całkowitego unikania interakcji z innymi ludźmi.
Według danych epidemiologicznych, fobia społeczna dotyka około 7-13% populacji ogólnej w różnych momentach życia. Zaburzenie to zwykle zaczyna się w okresie dojrzewania, najczęściej między 10 a 17 rokiem życia. Nieleczona fobia społeczna ma tendencję do utrzymywania się przez całe życie, powodując znaczne trudności w nawiązywaniu relacji, rozwoju kariery zawodowej i ogólnej jakości życia.
Fobia społeczna jest oficjalnie uznana jako zaburzenie psychiczne i znajduje się w międzynarodowych klasyfikacjach chorób, takich jak DSM-5 (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders) oraz ICD-11 (International Classification of Diseases). Nie jest to kwestia charakteru czy wyboru danej osoby, ale poważne zaburzenie, które wymaga odpowiedniego podejścia terapeutycznego.
Objawy fobii społecznej
Objawy fobii społecznej można podzielić na trzy główne kategorie: emocjonalne, behawioralne i somatyczne (fizyczne). Manifestują się one zarówno przed, w trakcie, jak i po sytuacjach społecznych, które wywołują lęk.
Objawy emocjonalne
- Silny lęk przed byciem ocenianym – osoby z fobią społeczną nieustannie martwią się, że inni je oceniają, krytykują lub negatywnie postrzegają
- Strach przed zawstydzeniem – obawy, że zrobią coś żenującego lub upokarzającego w obecności innych
- Nadmierna samokrytyka – ciągłe analizowanie własnych zachowań i wypowiedzi, szukanie błędów i potencjalnych powodów do wstydu
- Obawy przed rozmową z autorytetami – szczególnie intensywny lęk w kontaktach z osobami postrzeganymi jako ważne lub autorytatywne
- Lęk antycypacyjny – obawy pojawiające się na długo przed planowaną sytuacją społeczną
Objawy behawioralne
- Unikanie sytuacji społecznych – świadome omijanie wydarzeń, spotkań czy okoliczności wymagających interakcji z innymi
- Wycofanie z rozmowy – minimalizowanie własnego udziału w dyskusjach, unikanie wyrażania opinii
- Trudności w nawiązywaniu kontaktu wzrokowego – problemy z patrzeniem rozmówcy w oczy
- Mówienie cichym głosem – obniżanie tonu głosu, by nie zwracać na siebie uwagi
- Zachowania zabezpieczające – stosowanie różnych strategii, które mają zmniejszyć lęk, np. picie alkoholu przed wydarzeniami społecznymi
Objawy somatyczne (fizyczne)
- Kołatanie serca – przyspieszony, odczuwalny rytm serca
- Drżenie rąk lub całego ciała – niekontrolowane drżenie, szczególnie widoczne przy próbach wykonywania precyzyjnych czynności
- Nadmierne pocenie się – zwłaszcza dłoni, czoła i pod pachami
- Zaczerwienienie twarzy (rumieńce) – widoczne zaczerwienienie, które pogłębia zakłopotanie
- Duszność – uczucie braku powietrza, trudności z głębokim oddychaniem
- Napięcie mięśniowe – sztywność ciała, ból szyi i ramion
- Zawroty głowy – uczucie niestabilności, czasem wrażenie omdlenia
- Problemy żołądkowe – nudności, bóle brzucha, biegunka przed ważnymi wydarzeniami
- Suchość w ustach – trudności z przełykaniem i mówieniem
Intensywność tych objawów może się znacznie różnić w zależności od osoby i sytuacji. Niektórzy doświadczają tylko kilku łagodnych symptomów, podczas gdy inni mogą przeżywać pełnowymiarowe ataki paniki w sytuacjach społecznych.
Rodzaje lęku społecznego
Fobia społeczna nie jest jednolitym zaburzeniem – może przybierać różne formy i nasilenie. Specjaliści wyróżniają dwa główne typy tego zaburzenia:
Uogólniona fobia społeczna
Uogólniona fobia społeczna charakteryzuje się lękiem przed większością sytuacji społecznych. Osoby z tym typem zaburzenia odczuwają dyskomfort w niemal wszystkich interakcjach z innymi ludźmi, nie tylko w szczególnych okolicznościach. Ten rodzaj fobii jest bardziej rozległy i zazwyczaj powoduje większe upośledzenie funkcjonowania społecznego. Ludzie cierpiący na uogólnioną fobię społeczną mogą obawiać się:
- Rozmów z nieznajomymi
- Jedzenia w miejscach publicznych
- Korzystania z publicznych toalet
- Przemawiania w grupie
- Spotkań towarzyskich
- Rozmów telefonicznych
- Zakupów w sklepach
Ta forma zaburzenia dotyka około 40-50% wszystkich osób z fobią społeczną i często wiąże się z większym ryzkiem wystąpienia innych problemów psychicznych, takich jak depresja czy uzależnienia.
Specyficzna (sytuacyjna) fobia społeczna
Specyficzna fobia społeczna ogranicza się do określonych sytuacji społecznych. W przeciwieństwie do typu uogólnionego, osoby z tą formą zaburzenia mogą dobrze funkcjonować w większości kontekstów społecznych, ale doświadczają intensywnego lęku w konkretnych okolicznościach. Najczęstsze przykłady specyficznej fobii społecznej to:
- Lęk przed publicznymi wystąpieniami (najczęstsza forma)
- Lęk przed jedzeniem w obecności innych
- Lęk przed pisaniem przy świadkach
- Lęk przed korzystaniem z publicznych toalet
- Lęk przed rozmową z osobami płci przeciwnej lub autorytetami
Taka forma fobii społecznej zazwyczaj mniej zakłóca codzienne życie, ponieważ osoba może unikać tylko konkretnych sytuacji, nie rezygnując z całego życia społecznego.
Przyczyny fobii społecznej
Jak w przypadku większości zaburzeń psychicznych, fobia społeczna nie ma jednej, jednoznacznej przyczyny. Badania wskazują na złożoną interakcję różnych czynników, które wspólnie przyczyniają się do rozwoju tego zaburzenia.
Czynniki biologiczne
Funkcjonowanie układów neuroprzekaźnikowych w mózgu odgrywa istotną rolę w rozwoju fobii społecznej. Badania wskazują na nieprawidłowości w działaniu następujących układów:
- Układ serotoninergiczny – serotonina odpowiada za regulację nastroju i poziomu lęku. Niższy poziom serotoniny wiąże się z większą podatnością na zaburzenia lękowe
- Układ dopaminergiczny – dopamina wpływa na zdolność odczuwania przyjemności i nagrody w kontaktach społecznych. Zaburzenia w tym układzie mogą prowadzić do mniejszej motywacji do interakcji społecznych
- Układ noradrenergiczny – odpowiada za reakcje "walcz lub uciekaj". Nadreaktywność tego układu może powodować nasilone objawy fizjologiczne lęku w sytuacjach społecznych
Badania z wykorzystaniem neuroobrazowania (np. funkcjonalnego rezonansu magnetycznego – fMRI) wykazały zwiększoną aktywność ciała migdałowatego – struktury mózgu odpowiedzialnej za przetwarzanie emocji, szczególnie strachu – u osób z fobią społeczną podczas konfrontacji z bodźcami społecznymi.
Czynniki genetyczne
Badania rodzinne i bliźniacze dostarczają mocnych dowodów na genetyczne podłoże fobii społecznej:
- Dziedziczność – szacuje się, że czynniki genetyczne odpowiadają za około 30-40% ryzyka rozwoju fobii społecznej
- Występowanie rodzinne – krewni pierwszego stopnia osób z fobią społeczną mają 2-6 razy większe ryzyko rozwinięcia tego zaburzenia
- Badania bliźniąt wykazują wyższą zgodność występowania fobii społecznej u bliźniąt jednojajowych (około 24-26%) niż u dwujajowych (około 15-20%)
Naukowcy zidentyfikowali kilka genów kandydujących, które mogą być związane z fobią społeczną, w tym geny kodujące transportery serotoniny i receptory dopaminowe.
Czynniki środowiskowe i rozwojowe
Środowisko, w którym dorastamy, i nasze doświadczenia życiowe odgrywają kluczową rolę w kształtowaniu podatności na fobię społeczną:
- Negatywne doświadczenia społeczne – publiczna kompromitacja, odrzucenie przez rówieśników, przemoc rówieśnicza
- Style wychowawcze rodziców – nadopiekuńczość, krytycyzm, zawstydzanie, ograniczanie kontaktów społecznych
- Modelowanie – obserwowanie lękowych zachowań u rodziców i innych ważnych osób
- Trauma – doświadczenia traumatyczne, szczególnie te związane z upokorzeniem lub odrzuceniem społecznym
- Czynniki kulturowe – niektóre społeczeństwa kładą większy nacisk na konformizm i unikanie "utraty twarzy", co może nasilać lęk społeczny
Okres dojrzewania jest szczególnie krytycznym czasem dla rozwoju fobii społecznej. Na tym etapie życia zwiększa się znaczenie akceptacji społecznej, a młodzi ludzie stają się bardziej świadomi siebie i potencjalnej oceny ze strony innych.
Fobia społeczna a nieśmiałość – kluczowe różnice
Choć fobia społeczna i nieśmiałość mogą wydawać się podobne, istnieją między nimi fundamentalne różnice. Zrozumienie tych różnic jest kluczowe dla właściwego rozpoznania problemu i podjęcia odpowiednich kroków.
Intensywność i wpływ na życie
Nieśmiałość to cecha osobowości, która charakteryzuje się ostrożnością i rezerwą w nowych sytuacjach społecznych. Osoby nieśmiałe mogą odczuwać dyskomfort przy poznawaniu nowych ludzi lub być mniej rozmowne w grupie, ale ten dyskomfort:
- Jest zazwyczaj łagodny lub umiarkowany
- Zmniejsza się z czasem, gdy osoba oswaja się z sytuacją
- Nie zakłóca znacząco codziennego funkcjonowania
- Nie prowadzi do unikania większości interakcji społecznych
Fobia społeczna to zaburzenie psychiczne, w którym lęk przed sytuacjami społecznymi jest:
- Intensywny, często paraliżujący
- Trwały i przewlekły
- Znacząco utrudniający normalne funkcjonowanie
- Prowadzący do aktywnego unikania sytuacji społecznych
- Często wywołujący objawy fizyczne podobne do ataku paniki
Objawy fizyczne
Nieśmiała osoba może doświadczać łagodnych objawów fizycznych, takich jak:
- Lekkie zdenerwowanie
- Rumieńce
- Uczucie skrępowania
Osoba z fobią społeczną często doświadcza nasilonych reakcji fizjologicznych:
- Silne kołatanie serca
- Intensywne pocenie się
- Drżenie ciała
- Problemy z oddychaniem
- Zawroty głowy
- Nudności
- Uczucie paniki
Myśli i przekonania
Nieśmiałość wiąże się z pewnymi obawami społecznymi, ale osoba nieśmiała:
- Może martwić się o to, co pomyślą inni
- Zazwyczaj nie ma katastroficznych myśli o konsekwencjach interakcji społecznych
- Nie postrzega swojej nieśmiałości jako poważnego problemu
Fobia społeczna charakteryzuje się zniekształconym myśleniem:
- Stałe przekonanie, że zostanie się ocenionym negatywnie
- Katastrofizacja konsekwencji potencjalnej porażki społecznej
- Nadmierna koncentracja na sobie w sytuacjach społecznych
- Postrzeganie własnego lęku jako nieproporcjonalnego, ale niemożliwego do kontrolowania
- Ruminacje (rozpamiętywanie) po interakcjach społecznych, analizowanie każdego szczegółu
Unikanie i funkcjonowanie
Nieśmiała osoba:
- Może preferować mniejsze grupy lub interakcje jeden na jeden
- Potrzebuje więcej czasu, by otworzyć się przed nowymi ludźmi
- Mimo dyskomfortu, uczestniczy w większości ważnych sytuacji społecznych
Osoba z fobią społeczną:
- Aktywnie unika sytuacji społecznych, nawet kosztem własnych celów i dobrostanu
- Może rezygnować z możliwości edukacyjnych, zawodowych i towarzyskich z powodu lęku
- Doświadcza znacznego cierpienia przed, w trakcie i po sytuacjach społecznych
- Może izolować się społecznie, co prowadzi do samotności i depresji
Wpływ na codzienne życie
Fobia społeczna może głęboko wpływać na niemal każdy aspekt życia osoby cierpiącej na to zaburzenie. Jej konsekwencje wykraczają daleko poza okazjonalny dyskomfort w sytuacjach społecznych.
Edukacja i rozwój zawodowy
Lęk społeczny może znacząco ograniczać możliwości edukacyjne i zawodowe:
- Trudności w szkole – unikanie zadawania pytań, niechęć do publicznych wystąpień, trudności w pracy grupowej
- Ograniczony wybór kierunku studiów – rezygnacja z kierunków wymagających interakcji społecznych, nawet jeśli są zgodne z zainteresowaniami
- Problemy w pracy – unikanie awansu na stanowiska wymagające przewodzenia zespołowi lub częstych prezentacji
- Niższe zarobki – badania wskazują, że osoby z fobią społeczną często zarabiają mniej niż osoby bez tego zaburzenia, nawet przy takim samym poziomie wykształcenia
- Absencja i utrata pracy – częstsze zwolnienia chorobowe lub całkowita rezygnacja z pracy z powodu nasilenia objawów
Relacje międzyludzkie
Fobia społeczna znacząco wpływa na zdolność budowania i utrzymywania relacji:
- Trudności w nawiązywaniu przyjaźni – unikanie nowych kontaktów i sytuacji towarzyskich
- Problemy w relacjach romantycznych – trudności w inicjowaniu kontaktu, strach przed odrzuceniem
- Izolacja społeczna – stopniowe ograniczanie sieci kontaktów do minimum
- Nadmierna zależność od bliskich osób, którym dana osoba ufa
- Nieporozumienia – osoby z fobią społeczną mogą być postrzegane jako aroganckie, nietowarzyskie lub niezainteresowane, podczas gdy w rzeczywistości są sparaliżowane lękiem
Codzienne funkcjonowanie
Nawet proste, codzienne czynności mogą stać się wyzwaniem dla osoby z fobią społeczną:
- Trudności z załatwianiem spraw – unikanie telefonów, wizyt w urzędach, rozmów w sklepach
- Ograniczenie aktywności – rezygnacja z hobby, sportu czy zajęć grupowych
- Problemy z jedzeniem w miejscach publicznych – lęk przed jedzeniem w restauracjach czy stołówkach z obawy przed oceną
- Unikanie transportu publicznego – lęk przed bliskością innych pasażerów
- Trudności z korzystaniem z publicznych toalet – tzw. parureza, czyli lęk przed oddawaniem moczu w obecności innych osób
Zdrowie psychiczne i fizyczne
Długotrwała fobia społeczna często prowadzi do dodatkowych problemów zdrowotnych:
- Depresja – według badań, około 70-80% osób z fobią społeczną doświadcza epizodu depresyjnego w pewnym momencie życia
- Inne zaburzenia lękowe – zwiększone ryzyko rozwoju zaburzenia panicznego, agorafobii i zaburzenia lękowego uogólnionego
- Nadużywanie substancji – używanie alkoholu lub narkotyków jako sposobu na złagodzenie lęku (tzw. samoleczenie)
- Zaburzenia snu – bezsenność związana z ruminacjami i lękiem antycypacyjnym
- Problemy zdrowotne związane ze stresem – nadciśnienie, problemy żołądkowe, obniżona odporność
Skrajne przypadki
W najpoważniejszych przypadkach fobia społeczna może prowadzić do:
- Całkowitej izolacji społecznej – osoba praktycznie nie opuszcza domu (syndrom hikikomori)
- Myśli i prób samobójczych – ryzyko jest szczególnie wysokie, gdy fobia społeczna współwystępuje z depresją
- Całkowitej niezdolności do pracy – konieczność ubiegania się o rentę z powodu niezdolności do funkcjonowania zawodowego
Diagnoza fobii społecznej
Właściwa diagnoza fobii społecznej jest kluczowa dla rozpoczęcia skutecznego leczenia. Proces diagnostyczny jest złożony i wymaga wnikliwej oceny specjalistycznej.
Specjaliści zajmujący się diagnozą
Diagnozę fobii społecznej mogą przeprowadzić:
- Psychiatra – lekarz specjalizujący się w zaburzeniach psychicznych
- Psycholog kliniczny – specjalista w zakresie diagnozowania i leczenia problemów psychologicznych
- Psychoterapeuta z odpowiednim przygotowaniem diagnostycznym
Kryteria diagnostyczne
Według najnowszych klasyfikacji (DSM-5 i ICD-11), aby zdiagnozować fobię społeczną, muszą być spełnione następujące kryteria:
- Wyraźny i trwały lęk przed jedną lub wieloma sytuacjami społecznymi, w których osoba jest narażona na potencjalną ocenę innych ludzi
- Obawa przed zachowaniem w sposób, który będzie upokarzający, zawstydzający lub spowoduje odrzucenie
- Sytuacje społeczne prawie zawsze wywołują lęk lub atak paniki
- Unikanie sytuacji lękotwórczych lub znoszenie ich z intensywnym dyskomfortem
- Lęk lub unikanie jest nieproporcjonalne do rzeczywistego zagrożenia w danej sytuacji
- Objawy utrzymują się przez co najmniej 6 miesięcy
- Znaczące zakłócenie normalnego funkcjonowania w życiu codziennym, zawodowym lub społecznym
- Objawy nie są spowodowane efektami fizjologicznymi substancji psychoaktywnych, leków czy innym stanem medycznym
- Objawy nie są lepiej wyjaśniane przez inne zaburzenie psychiczne
Proces diagnostyczny
Diagnoza zwykle obejmuje:
- Wywiad kliniczny – szczegółowa rozmowa dotycząca objawów, ich wpływu na życie, historii rozwoju zaburzenia i czynników wyzwalających
- Kwestionariusze samooceny – narzędzia takie jak:
- Skala Lęku Społecznego Liebowitza (LSAS)
- Kwestionariusz Lęku Społecznego (SPIN)
- Skala Strachu przed Negatywną Oceną (FNE)
- Wykluczenie innych zaburzeń – które mogą dawać podobne objawy:
- Zaburzenie paniki z agorafobią
- Zaburzenie osobowości unikającej
- Depresja
- Zaburzenia ze spektrum autyzmu
- Choroby somatyczne (np. nadczynność tarczycy)
- Ocena współwystępujących problemów – identyfikacja innych zaburzeń psychicznych, które często towarzyszą fobii społecznej
Trudności diagnostyczne
Diagnoza fobii społecznej może być wyzwaniem z kilku powodów:
- Unikanie pomocy specjalistycznej – osoby z fobią społeczną często obawiają się kontaktu ze specjalistami
- Normalizacja objawów – niektórzy pacjenci uznają swój lęk za zwykłą nieśmiałość lub cechę charakteru
- Wstyd i ukrywanie objawów – pacjenci mogą minimalizować swoje problemy z obawy przed oceną
- Współwystępowanie innych zaburzeń – depresja czy uzależnienia mogą maskować pierwotne objawy fobii społecznej
- Różnice kulturowe – w niektórych kulturach zachowania, które w innych byłyby uznane za objaw fobii społecznej, są postrzegane jako pożądane (np. powściągliwość i skromność)
Metody leczenia
Fobia społeczna jest zaburzeniem, które poddaje się leczeniu. Dostępne są różne skuteczne metody terapeutyczne, które pozwalają znacząco zmniejszyć objawy i poprawić jakość życia.
Psychoterapia
Najbardziej skuteczną formą leczenia fobii społecznej jest psychoterapia, szczególnie:
Terapia poznawczo-behawioralna (CBT)
CBT jest obecnie złotym standardem w leczeniu fobii społecznej, z udowodnioną skutecznością w licznych badaniach klinicznych. Główne elementy tej terapii to:
- Restrukturyzacja poznawcza – identyfikowanie i zmienianie negatywnych, zniekształconych myśli dotyczących sytuacji społecznych
- Ekspozycja – stopniowe i systematyczne konfrontowanie się z obawianymi sytuacjami społecznymi w bezpiecznym kontekście terapeutycznym
- Trening umiejętności społecznych – nauka efektywnej komunikacji, asertywności i innych umiejętności interpersonalnych
- Techniki relaksacyjne – metody kontrolowania fizycznych objawów lęku, takie jak głębokie oddychanie, relaksacja mięśniowa i mindfulness
- Eksperymenty behawioralne – testowanie nowych zachowań w sytuacjach społecznych i obserwowanie rzeczywistych (a nie przewidywanych) konsekwencji
Terapia poznawczo-behawioralna zwykle trwa od 12 do 16 sesji, chociaż w przypadku bardziej złożonych przypadków może być dłuższa.
Inne skuteczne podejścia terapeutyczne
- Terapia akceptacji i zaangażowania (ACT) – uczy akceptacji trudnych myśli i uczuć związanych z lękiem społecznym oraz działania zgodnego z osobistymi wartościami
- Trening uważności (mindfulness) – praktyka świadomej obecności, która pomaga w radzeniu sobie z lękiem poprzez obserwację myśli bez osądzania
- Terapia psychodynamiczna – koncentruje się na nieświadomych konfliktach i wczesnodziecięcych doświadczeniach, które mogły przyczynić się do rozwoju fobii społecznej
- Terapia grupowa – szczególnie cenna w leczeniu fobii społecznej, ponieważ stwarza naturalne środowisko do ćwiczenia umiejętności społecznych i ekspozycji
Farmakoterapia
Leki mogą być pomocne w leczeniu fobii społecznej, szczególnie w przypadkach o średnim i ciężkim nasileniu. Najczęściej stosowane grupy leków to:
Leki przeciwdepresyjne
- Selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI) – takie jak escitalopram, sertralina, paroxetyna – są lekami pierwszego wyboru ze względu na skuteczność i relatywnie niewielkie efekty uboczne
- Inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny i noradrenaliny (SNRI) – np. wenlafaksyna, duloksetyna – również wykazują dobrą skuteczność w leczeniu fobii społecznej
- Inne leki przeciwdepresyjne – moklobemid (odwracalny inhibitor MAO) może być stosowany w niektórych przypadkach
Leki przeciwdepresyjne zaczynają działać po 2-4 tygodniach regularnego stosowania i zazwyczaj są przyjmowane przez 6-12 miesięcy po ustąpieniu objawów.
Inne leki stosowane w leczeniu fobii społecznej
- Benzodiazepiny – mogą przynieść szybką ulgę w objawach lękowych, ale ze względu na ryzyko uzależnienia są stosowane tylko krótkoterminowo lub doraźnie
- Beta-blokery (np. propranolol) – mogą być pomocne w kontrolowaniu fizycznych objawów lęku (drżenie, przyspieszony puls) w konkretnych sytuacjach, np. przed wystąpieniem publicznym
- Gabapentyna i pregabalina – leki przeciwpadaczkowe, które wykazują również działanie przeciwlękowe
Podejście łączone
Badania wskazują, że połączenie psychoterapii i farmakoterapii często daje najlepsze rezultaty, szczególnie w przypadkach o średnim i ciężkim nasileniu. Leki mogą zm
