Badanie ultrasonograficzne w ciąży (USG w ciąży) stanowi podstawową diagnostykę wykonywaną podczas ciąży. Za jej pomocą lekarz ginekolog czuwa nad budową ciała oraz rozwojem płodu – dostarcza ono cennych informacji na temat poczętego dziecka i jego stanu ogólnego. Badanie ultrasonograficzne w ciąży jest badaniem całkowicie bezpiecznym dla dziecka oraz matki i należy do grupy: nieinwazyjne badania prenatalne. Co to są badania ultrasonograficzne w ciąży? Ile USG w ciąży należy wykonać? Dowiedz się, jaki jest cel wykonywania badań USG w ciąży.
Co to jest badanie ultrasonograficzne w ciąży?
Badanie ultrasonograficzne w ciąży, nazywane potocznie USG ciążowe (lub USG w ciąży) stanowi podstawowy instrument diagnostyczny podczas trwania ciąży. Badanie USG ciążowe jest badaniem nieinwazyjnym, całkowicie bezpiecznym dla dziecka, jak i jego matki. Specjaliści zaliczają badania ultrasonograficzne w ciąży do nieinwazyjnych badań prenatalnych. Badanie USG to technika obrazowania – jest to metoda, która bazuje na falach ultradźwiękowych tj. dźwiękach o wysokiej częstotliwości (niesłyszalnych i niewidzialnych dla człowieka). Dźwięki o wysokiej częstotliwości są wysyłane przez głowicę aparatu ultrasonograficznego (USG) do organizmu człowieka, a następnie odbijają się one tam od różnorodnych tkanek np. narządów wewnętrznych płodu. Odbite fale ultradźwiękowe wracają do głowicy aparatu, w której znajduje się czujnik, który przetwarza odebrane sygnały w specjalny obraz widoczny na monitorze urządzenia. Badanie ultrasonograficzne w ciąży wykonujespecjalista (ginekolog lub położna). Warto również nadmienić, iż USG w ciąży może być przeprowadzone jak USG dopochwowe bądź USG przezbrzuszne tj. przez powłoki brzuszne kobiety.
Kiedy i ile razy wykonać badanie ultrasonograficzne (USG) w ciąży?
Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Zdrowia oraz Rekomendacjami Sekcji Ultrasonografii Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego w sprawie standardu organizacyjnego opieki okołoporodowej, jak i w zakresie prowadzenia ciąży o prawidłowym przebiegu, badanie ultrasonograficzne w ciąży powinno być oferowane każdej ciężarnej kobiecie – minimum trzy razy w czasie trwania ciąży. Najczęściej jednak, podczas trwania ciąży specjalista wykonuje, co najmniej cztery do pięciu badań ultrasonograficznych. Pierwsze badanie USG (nieobowiązkowe) wykonywane jest zazwyczaj około 10 tygodnia ciąży – jest to najczęściej badanie USG dopochwowe, które ma na celu potwierdzenie lub wykluczenie ciąży pacjentki. Drugie oraz trzecie badanie, już obowiązkowe, należy wykonać pomiędzy 11 a 13 tygodniem ciąży (w I trymestrze ciąży), a następne w okresie od 18 do 22 tygodnia ciąży (II trymestr ciąży). Czwarte (III trymestr ciąży), ostatnie obowiązkowe i zalecane przez specjalistów badanie ultrasonograficzne w ciąży powinno odbyć się pomiędzy 28 a 32 tygodniem ciąży. Zdarza się również, że specjalista wykonuje USG ciążowe (niezwłocznie) również około 40 tygodnia ciąży – w sytuacji, kiedy nie doszło do porodu w planowanym terminie. W związku z faktem, iż badanie ultrasonograficzne w ciąży jest bezpieczne oraz nieinwazyjne, może być wykonywane znacznie częściej aniżeli w terminach rekomendowanych. Lekarz prowadzący może wykonać USG ciążowe kobiecie podczas każdej wizyty kontrolnej. Badanie ultrasonograficzne w ciąży, na każdym etapie ciąży posiada inne przeznaczenie oraz specyfikację. USG w ciąży ma inny cel badania w zależności od trymestru ciąży.
Jaki jest cel wykonywania badań USG (ultrasonograficznych) w ciąży?
Badania ultrasonograficzne w ciąży są niezmiernie ważne, zarówno dla poczętego dziecka, jak i dla matki. Podstawowym oraz najważniejszym celem badań USG w ciąży jest monitorowanie przebiegu ciąży oraz rozwoju płodu na każdym etapie ciąży. Badanie ultrasonograficzne w ciąży ma również za zadanie zminimalizowanie wystąpienia jakichkolwiek niekorzystnych efektów położniczych, które mogą wystąpić z powodu niepoznanych wad płodu, jego niedojrzałości bądź też innych zaburzeń wewnątrzmacicznych. Podczas badania USG ciążowego lekarz specjalista ocenia między innymi wiek ciąży, budowę anatomiczną płodu, obecność, lokalizację oraz budowę serca wraz z częstotliwością jego bicia, jak i obecność kości nosowej, przepływy krwi w przewodzie żylnym, ogólny stan łożyska oraz inne ważne parametry.
Co powinno znaleźć się w wynikach badania ultrasonograficznego w ciąży?
Badania ultrasonograficzne w ciąży powinny być wykonywane przez każdą kobietę w ciąży, minimum 3 razy w trakcie jej trwania. Wynik badania USG w ciąży powinien zawierać dane, które są ściśle określone w przyjętych rekomendacjach. Rekomendacje Sekcji Ultrasonografii Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego w zakresie przesiewowej diagnostyki ultrasonograficznej w ciąży o przebiegu prawidłowym z 2015 roku, wyróżniają następujące dane, które powinny znaleźć się w wyniku każdego badania ultrasonograficznego w ciąży:
- Imię i nazwisko pacjentki, jej data urodzenia oraz PESEL
- Miejsce oraz data przeprowadzonego badania
- Imię oraz nazwisko specjalisty, który wykonał badanie
- Informacja dotyczącą nazwy aparatu ultrasonograficznego, którym wykonano badanie, jak i jego rodzaj oraz częstotliwość głowic
- Wstępne rozpoznanie specjalisty wraz z opisem odstępstw od stanu prawidłowego w budowie płodu, jak i wszystkie inne niepokojące symptomy, które zostały zdiagnozowane podczas badania ultrasonograficznego w ciąży
- Data ostatniej miesiączki
- Tydzień ciąży obliczony na postawie ostatniej miesiączki
- Zaawansowanie etapu ciąży w korelacji z poprzednimi badaniami USG w ciąży
Literatura:
- Pietryga M., Borowski D., Brązert J., Cnota W., Czekierdowski A., Czuba B., Dubiel M. i inni, Rekomendacje Sekcji Ultrasonografii Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego w zakresie przesiewowej diagnostyki ultrasonograficznej w ciąży o przebiegu prawidłowym z 2015r., Ginekologia Polska, 2015.
- Pietryga M., Ultrasonografia w ginekologii i położnictwie., 2020.
- Pietryga M., Brązert J., (red.), Podstawy praktycznej ultrasonografii w ginekologii i położnictwie., 2009.
- Węgrzyn P., Borowski D., Wielgoś M.(red.), Diagnostyka prenatalna w praktyce., 2015.
- Respondek-Liberska M., Diagnostyka prenatalna USG/ECHO., 2019.
- Debita M., Badania prenatalne – szansa czy zagrożenie?
 stanowi podstawową i istotną diagnostykę wykonywaną podczas ciąży. Dostarcza cennych informacji na temat płodu.){kind=link}